Inhoudelijke resultaten van de programma's
Naast het financieel resultaat gaan we ook in op de inhoudelijke resultaten van 2021. In het navolgende wordt voor de vijf programma’s de kern van de inhoudelijke resultaten en ontwikkelingen weergeven. Het gaatdan om de verantwoording over de bereikte doelen en de analyse van de bereikte maatschappelijke effecten. Waar van toepassing wordt ook een toelichting op niet gerealiseerde voornemens gegeven. In die zin was er sprake van een bijzonder jaar door de COVID-19-pandemie. De bestrijding van de corona, het opvangen van de gevolgen van de lock-down en het ondersteunen van een groot aantal maatschappelijke organisaties, ondernemers en inwoners vergde veel aandacht van ons. Bijkomend gevolg hiervan is dat we meer dan in andere jaren een deel van onze voorgenomen activiteiten en prestaties niet ten volle hebben kunnen realiseren. Dit is terug te zien in de scores op de prestatie-indicatoren in de programmaverantwoording. Deze zijn wat vaker ‘rood’ dan scores op indicatoren van vorige jaren.
Programma's
Samen leven
Iedere inwoner in Houten doet mee, wordt gezien en gehoord. Hierbij kijken we naar wat voor een inwoner mogelijk is. Als het nodig is ondersteunen we. Hierover maken we dan afspraken. Zo kan ieder zich op zijn of haar manier ontwikkelen en inzetten.
Goede uitgangspositie gemiddelde Houtenaar, aandacht voor kwetsbaren nodig
In Houten zijn de inwoners relatief hoog opgeleid, mondig en kritisch. Zij hebben een meer dan gemiddeld inkomen. Daarnaast heeft Houten ook inwoners die kwetsbaar zijn, al gaat het in vergelijking met veel andere gemeenten om een relatief kleiner deel van de bevolking. De kwetsbare inwoner heeft veelal te maken met problemen op diverse gebieden. Denk hierbij aan laaggeletterdheid, financiële problemen, gezondheidsproblemen, een minder grote zelfredzaamheid en het gebrek aan een sociaal netwerk en ondersteuning uit de eigen omgeving. Juist die opeenstapeling maakt het complex. Uit de laatste cijfers van de Monitor Sociale Kracht (2021) blijkt dat, ondanks de veerkracht die de totale bevolking liet zien in coronatijd, de kloof tussen de meest kwetsbaren en de rest van Houten de afgelopen twee jaar verder is toegenomen. Het gaat met deze Houtenaren minder goed dan voorheen. En juist deze inwoners stonden al op achterstand.
Veerkrachtige samenleving
Het afgelopen jaar bleef de sociale samenhang in de buurt stabiel, waarbij deze in het centrum zelfs toenam. Deze sterke saamhorigheid zorgde ervoor dat inwoners door de lastige periodes van de lockdown kwamen. Het is mooi om te zien dat Houten een sterke sociale samenhang heeft en we zelfs in perioden die extra uitdagend zijn, dit blijven vasthouden met elkaar en naar elkaar blijven omkijken.
Corona en de toekomstige vergrijzing laten ons zien dat het op peil houden van ons vrijwilligersbestand onze aandacht nodig heeft. Deze invloed zien we terug in het aantal mantelzorgers dat overbelast is en de stijging van het aantal verstrekte mantelzorgwaarderingen. Nu de maatregelen versoepelen zien we de activiteiten bij de cultuurinstellingen weer opstarten. En zo ook de activiteiten vanuit zorg en welzijn, zodat de mantelzorgers hopelijk weer wat lucht krijgen.
De sport- en cultuur sector hadden een zwaar jaar, maar Houten is inventief en zet flexibel in op de dingen die wél mogelijk zijn. Veel organisaties in sport, cultuur, welzijn en zorg hielden contact met vrijwilligers en deelnemers. Door het wegvallen van veel activiteiten en ontmoetingen was 2021 een moeilijk jaar voor de mentale gezondheid. Bij kwetsbare inwoners leidde dit tot onzekerheid, eenzaamheid en soms depressie. Voor onze inwoners is het fijn dat de maatregelen versoepelen en zij fysiek en mentaal een opkikker krijgen nu beide sectoren weer open gaan.
Jeugdzorg en Wmo
2021 was een belangrijk jaar, waarin we duidelijke stappen zetten richting de gewenste transformatie. Zo stelden we de inkoopstrategieën vast voor zowel Wmo als Jeugd, waarmee we nieuwe inkoopcontracten kunnen gaan afsluiten. De inkoopstrategieën zijn gericht op meer resultaatgericht en integraal werken, afschalen (samenwerking tussen formeel en informeel netwerk) en versterken van het gewone leven.
Doordat we in 2021 nog meer zijn gaan sturen op contractbeheersing en indiceren zien we een stabilisatie tot lichte daling, ondanks de toename van problematiek (vooral bij jeugd). Hier gaan we in 2022 natuurlijk mee door om te zorgen dat de zorg beschikbaar en betaalbaar blijft voor de inwoners die het nodig hebben. We zien dat integraal werken tot positieve resultaten leidt in de pilot van Op Koers voor zowel onze volwassenen als jongeren.
De landelijke ontwikkelingen zullen van invloed zijn op het vervolg van deze positieve ontwikkelingen: de hervormingsagenda Jeugd en de financiële kaders vanuit het Rijk.
Leren en werken
Ook zijn er inwoners, die de negatieve effecten van de Corona-maatregelen hebben ondervonden. Inwoners die als gevolg van de corona de stap van een ontwikkeltraject naar werk net niet hebben kunnen maken. Of leerlingen die veel moeite hadden met de verschillende lockdowns met als gevolg achterblijvende en/ schoolprestaties.
Op gebied van onderwijs investeerden we in 2021 extra om te voorkomen dat kinderen als gevolg van de corona met onderwijs achterstanden kwamen te zitten. Ondanks de corona is het aantal bijstand cliënten in 2021 ten opzichte van 2020 licht gedaald. De Houtense Werktafel hielp inwoners aan betaald of onbetaald werk.
Duurzame leefomgeving
Mensen wonen, werken, leren, ontwikkelen en ontspannen in een omgeving die levensloopbestendig is. Daarbij gaan wij verantwoord om met middelen.
Deelprogramma Wonen
Als opvolger van de Woonvisie 2016-2025 heeft de gemeenteraad, in december 2021 ingestemd met de Woonvisie 2021-2030. In deze visie zijn sociaal en duurzaam wonen en bouwen voor Houtenaren en betaalbare woningen belangrijke uitgangspunten. Met deze visie wordt richting gegeven aan het gewenste woningbouwprogramma van 4.750 woningen in de periode tot 2040. Voor ongeveer 1.000 woningen zijn al meer of minder concrete plannen, zodat de resterende opgave bestaat 3.750 woningen. Najaar 2021 heeft de raad Motie 120 (Blijven bouwen, vertraging voorkomen) aangenomen. Op basis van dit besluit is een start gemaakt met het ontwikkelen van woningen op diverse locaties.In 2021 werden in de gemeente Houten 128 nieuw gebouwde woningen opgeleverd.
Deelprogramma Commerciële voorzieningen
Winkelcentrum Het Rond
Om het winkelcentrum levendig te houden hebben we ingezet op herbestemming van leegstaande winkels. Hierbij horen functies zoals wonen, werken, maatschappelijk, cultuur en recreatie tot de mogelijkheden. In verband hiermee hebben wij in gezamenlijkheid een projectplan opgesteld en een subsidieaanvraag bij de provincie gedaan vanuit ‘versterking vitaliteit binnensteden’.
Winkelcentrum Castellum
De situatie in winkelcentrum Castellum is een stuk rooskleuriger omdat hier naast horeca vooral dagelijkse winkels gevestigd zijn. Castellum heeft daardoor in 2021 veel minder te lijden gehad onder de coronacrisis, met uitzondering van de horeca en enkele niet-dagelijkse winkels. Daarbij is Castellum veel compacter van opzet.
Horeca
De horeca sector heeft in 2021 zwaar te lijden gehad onder de coronacrisis. Gelukkig zijn er in 2021 nauwelijks faillissementen geweest in de Houtense horeca, maar een aantal zaken heeft het zwaar. Dit was zeker ook het gevolg van de laatste lockdown zo vlak voor Kerstmis. Om de horeca ondernemers te ondersteunen in deze zware tijden hebben wij begin 2022 actie ondernomen richting het rijk met een oproep om meer maatwerk te verrichten. Daarnaast heeft de raad in januari 2022 de motie ‘steuntje in de rug van de Houtense horeca’ aangenomen met als doel om ook in 2022 de horeca ondernemers lokaal extra (financieel) te steunen.
Deelprogramma Leefbaarheid
Het beheer en het onderhoud van de openbare ruimte hebben wij uitgevoerd volgens het beeldkwaliteitsplan zoals dat door de raad is vastgesteld. Mede door de inzet van de wijkcoördinatoren is het aantal adoptielocaties en het aantal bewonersinitiatieven ten behoeve van de openbare ruimte in 2021 gestegen.
Deelprogramma Gebiedsontwikkeling
Om de woningbouwproductie (zie deelprogramma Wonen) te ondersteunen heeft de raad in de motie “blijven bouwen, vertraging voorkomen”, ons college gevraagd onderzoek te doen of er (zoek)locaties zijn in Houten, waar op relatief korte termijn, betaalbare woningen in de juiste doelgroepen gebouwd kunnen worden. Op 23 november 2021 is de aanpak hiervoor goed gekeurd.
Er zijn zeven locaties binnen de Rondweg aangewezen, waar 400 tot 500 woningen kunnen worden toegevoegd in de komende jaren. In Houten Noord is de transformatie van de Beverakker wederom opgepakt in directe samenspraak met omwonenden. Uit dit interactieve proces is een advies gekomen tot herontwikkeling van de locatie. Vernieuwend is dat eerst de input van bewoners is opgehaald voordat begonnen wordt met de planvorming.
Op het Eiland van Schalkwijk zijn verschillende initiatieven verder gebracht en is een goede inhoudelijke en financiële basis gelegd om de ingezette Agrarische structuurversterking verder vorm en inhoud te geven en woningen toe te voegen die aansluiten bij de behoefte van de bewoners van Schalkwijk. Ook in ’t Goy zijn gesprekken gaande met de inwoners over een volgende woningbouwlocatie.
Deelprogramma Duurzaamheid en energietransitie
De ambitie is een duurzaam Houten in 2040: klimaat- en energieneutraal, stil, schoon, klimaatproof, met volop groen en water, gesloten kringlopen en natuurlijk materiaalgebruik. In 2021 zijn diverse nieuwe beleidskaders vastgesteld, waarvan de uitvoering deze ambities een stap dichterbij brengen: de Transitievisie Warmte, het nieuwe beleidskader zonnevelden, de Regionale Energiestrategie en het Klimaatadaptatieplan. Tegelijkertijd zijn via de uitvoering van het eerder vastgestelde Water- en Rioleringsplan en Energieplan concrete acties ondernomen voor de verduurzaming van Houten.
In 2021 hebben wij stappen gezet in de uitwerking van de beleidskaders.
In januari 2021 is het energieteam van start gegaan, dat de lokale initiatieven van de Energietafel ondersteunt. Er zijn stappen gezet met een gezamenlijke communicatie-aanpak en gezamenlijke projecten, zoals zon op grote daken en collectieve inkoopacties.
Daarnaast hebben wij in 2021 de openbare ruimte geanalyseerd. Hierbij is inzicht ontstaan in zogenoemde zinloze verharding, die omgevormd kan worden naar groen. Vrijwel altijd is bij het vervangen door groen een “Ons Buiten”-overeenkomst met bewoners afgesloten. Bewoners verzorgen in die situaties zelf het groenonderhoud. Bij negen bewoners die hun tuin deels ontsteend en vergroend hebben, hebben wij 48 m3 verharding opgehaald en afgevoerd. Ook is op verzoek van bewoners het afgelopen jaar 596 m2 (overbodige) verharding weggehaald en vervangen door groen.
Ook hebben we in 2021 subsidieregelingen opengesteld voor bewoners die een groen dak willen aanleggen of regenwater willen afkoppelen en infiltreren op eigen terrein. Wij hebben bijna 200 aanvragen ontvangen en toegekend. Ook is de proeftuin klimaatadaptieve maatregelen van start gegaan. Inwoners, bedrijven en de gemeente kunnen daar kennis maken met de mogelijkheden om de negatieve effecten van klimaatverandering beter op te vangen. Een leuke bijkomstigheid was dat de opening is verricht door minister Cora van Nieuwenhuizen.
Op diverse parkeerplaatsen hebben wij geïnvesteerd in water passerende verharding.
Voor Windpark Goyerbrug vernietigde de Raad van State in juli de vergunning. De rest van 2021 stond in het teken van beraad over het vervolg. Een besluit daarover is in 2022 aan de orde.
Op gebied van afval hebben wij In 2021 is onderzocht of via nascheiding het aandeel gescheiden PMD-afval verhoogd kan worden bij appartementen en in de wijk Castellum (beide inzameling met ondergrondse containers). De eerste resultaten zijn positief. Daarnaast hebben wij stappen gezet in het recyclen van luierafval.
Deelprogramma Landschap en recreatie
Om het Fort gereed te maken voor herontwikkeling op basis van het ontwikkelkader, hebben wij een flink bedrag geïnvesteerd in de restauratie van Fort Honswijk. Samen met Mooi ’t Goy hebben wij plannen gemaakt om een doorsteek te maken binnen een wandelroute rond het dorp. Voor de aanleg van een aantal bruggen om deze doorsteek te realiseren is budget vrijgemaakt. Wij zijn erg blij dat De Nieuwe Hollandse Waterlinie in is bijgeschreven op de lijst van UNESCO Werelderfgoed. Wij hebben ons actief hiervoor ingezet.
Op verschillende locaties hebben wij het landschap een impuls gegeven door onder meer aanplant van bomen en struiken.
Deelprogramma Cultuurhistorie en archeologie
Voor de wijze waarop wij het cultureel erfgoed willen behouden en onderhouden hebben wij een visie opgesteld. Eind 2021 was de visie grotendeels klaar en wordt begin 2022 aan de raad voorgelegd.
In samenwerking met de enkele betrokken inwoners van Houten hebben wij in 2021 weer een Open Monumentendag georganiseerd, vooral rond de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie op het Eiland van Schalkwijk. Naast subsidie van de gemeente is er ook vanuit de samenleving op verschillende manieren (financieel) bijgedragen.
Goede bereikbaarheid
Het in stand houden en verbeteren van de infrastructuur voor de bereikbaarheid van Houten.
Vanwege de coronacrisis was ook in 2021 het verkeersbeeld anders dan in de jaren vóór de corona crisis. Door de beperkingen (thuiswerken, gedeeltelijke sluiting van sectoren) was er minder autoverkeer op de weg en werd het openbaar vervoer fors minder gebruikt. Ook de bezetting van parkeerplaatsen was anders dan in de jaren ervoor. Dit alles leidde tot een verbeterde doorstroming van het autoverkeer en tot een hogere tevredenheid van inwoners over parkeren en over lagere aantallen reizigers in het openbaar vervoer en in de electro-karren.
Op regionaal gebied zijn diverse studies en onderzoeken vervolgd. We zijn ook in 2021 veelvuldig in gesprek geweest met Rijkswaterstaat, provincie, U10 en andere overheden over onderwerpen zoals de Ring Utrecht, Houten-Hooipolder, het integraal maatregelpakket buitengebied Bunnik Houten, U NEd en IRP. Voor de aansluiting op de A12 heeft dit niet geleid tot verdere voorbereidingsactiviteiten van de provincie voor deze aansluiting. Vanwege de hogere kosten, moet eerst extra financiering worden gevonden. Provincie, Bunnik en Houten blijven samen optrekken om de aansluiting te agenderen, onder andere in de mobiliteitsstrategie van U Ned.
Ook in 2021 heeft Houten een weginfrastructuur die voldoet aan de kwaliteitsniveau eisen om zo te voorzien in de behoeften van de gebruikers. Vanwege capaciteitsproblemen hebben er geen inspecties plaats gevonden op civieltechnische kunstwerken. In 2022 vindt een inhaalslag plaats.
In 2021 werd de Parkeervisie Houten 2021 vastgesteld. Wijzigingen in het parkeerbeleid zijn:
- de aanpak ‘Parkeren op Maat’ wordt geactualiseerd in 2022. De belangrijkste verandering in de aanpak is een verschuiving van een stappenplan gericht op het oplossen van een parkeerprobleem naar een meer community-gerichte aanpak gericht op het oplossen van een leefbaarheidsprobleem;
- Meer pro-actieve aanpak in bijplaatsing laadpalen, parkeerdruk is daarbij geen belemmering meer;
- Kaders voor nieuwe bouwontwikkelingen;
- Nieuwe nota parkeernormen met zowel kwantiteit- als kwaliteitseisen voor fietsparkeren, toevoeging van een parkeernorm voor sociale huurwoningen en de mogelijkheid om met 5% lagere normen te werken bij aantoonbare stimulering duurzame mobiliteit (waaronder deelauto's).
Voor de fiets hebben we veel lange termijn ambities voor Houten geagendeerd. Dit betreft onder meer: fietsbruggen over het Amsterdam Rijnkanaal en de Lek richting Culemborg, fiets-vriendelijkere inrichting van Lekdijk, Kanaaldijk en laatste deel Beusichemseweg. Zo is dat ingebracht voor het Nationaal toekomstbeeld fiets, bij de F10 en de provincie. Een van de projecten die in 2021 met subsidie van de provincie is gerealiseerd is het vrijliggend fietspad aan het Oostrumsdijkje.
Verder hebben we in Houten een aantal permanente fiets-telpunten gerealiseerd zodat het fietsgebruik beter kan worden gemonitord. Gemeente Houten en Ondernemend Houten zijn samen met Goed op Weg (regionaal samenwerkingsverband voor duurzaam vervoer) een project gestart om te kijken of er maatregelen kunnen worden uitgewerkt gericht op verduurzaming van de mobiliteit richting bedrijventerreinen. De vervolgfasen van dit project lopen door in 2022.
De coronacrisis heeft zijn weerslag gehad op het openbaar vervoer. De provincie heeft vanwege de forse daling van het aantal reizigers, en daarmee de inkomsten uit openbaar vervoer, versoberingen in de dienstregeling van de buslijnen door moeten voeren. De komende jaren zal het een uitdaging worden om het aantal reizigers weer op het niveau van voor de coronacrisis te krijgen. Hierdoor wordt het ook een uitdaging om het openbaar vervoer aanbod weer te krijgen op het niveau van voor de coronacrisis.
Veilige leefomgeving
Mensen wonen en werken in een omgeving die veilig is en waar mensen zich ook veilig voelen.
COVID-19 heeft grote invloed gehad op de veilige leefomgeving in de gemeente Houten in 2021. Het draagvlak voor het naleven van de maatregelen nam af naarmate de pandemie langer duurde. De samenleving kwam in het algemeen meer onder druk te staan. Dit alles heeft uiteraard ook gevolgen gehad op de plannen voor de veilige leefomgeving. Desalniettemin is er ten behoeve van de veilige leefomgeving een enorme prestatie verricht vanwege de coördinatie op COVID-19.
Sociale veiligheid
In Houten is het nog steeds prettig wonen en werken. De criminaliteitscijfers zijn laag en het gevoel van veiligheid is nog steeds hoog. Inwoners van Houten gaven in 2021 de veiligheid in hun buurt een gemiddeld rapportcijfer van 7,9 (uitkomst burgerpanel onderzoek). Dat is een hele mooie score. Zeven op de tien inwoners geven een cijfer 8 of hoger. Inwoners voelen zich veilig doordat ze in een rustige, overzichtelijke en goed verlichte buurt wonen. Daar doen zich weinig onveilige situaties voor en daar is weinig sprake van overlast. Er is veelal sprake van een goede sociale controle in de buurt. In 2021 daalde de totale geregistreerde criminaliteit in Houten met 11% ten opzichte van 2020. Dit is gunstiger dan de gemiddelde ontwikkeling in de regio (-10%).
Jongerenoverlast
Inwoners deden meer meldingen van overlast. Een deel van de verklaring voor de toename van overlast meldingen heeft te maken met de coronamaatregelen. Een groot deel van meldingen van inwoners, dat jongeren zich niet aan de maatregelen zouden houden en geluidsoverlast veroorzaakten, werd door de politie geregistreerd als een melding van jongerenoverlast. Op een enkele locatie was ingrijpen noodzakelijk. Met jongeren is echter ook nauw contact gehouden om te komen tot de keuze voor extra chill-locaties in Houten. Op deze locaties kunnen zij ook ná 22.00 uur ’s avonds chillen, zònder dat dit direct leidt tot overlast voor de omgeving en daarmee tot meer meldingen van jeugdoverlast. In de zomer van 2021 zijn extra chill-locaties gerealiseerd. Houten beschikt nu over vier chill-locaties voor de jeugd. Als uitgangspunt hierbij geldt dat zowel de jongerenwerkers als de Boa’s 2-3 avonden per week hierop werden ingezet.
Cybercriminaliteit
In heel Nederland stijgen de cijfers van cybercriminaliteit. Deze trend was in Houten ook goed zichtbaar. Houten is in hoge mate gedigitaliseerd. Onze inwoners kochten bijvoorbeeld graag via internet en dat maakten hen daarmee kwetsbaar voor oplichters. Op basis van de goede ervaringen met een eerste training online over weerbaarheid van 8- tot 12-jarigen werd ingezet op de online weerbaarheid van verschillende doelgroepen. Dit gebeurde via een spannend spel over de gevaren op internet ((Hackshield-actie met cyberagents). Het leert kinderen (online) skills waarmee ze zich kunnen wapenen tegen cybercriminaliteit.
Ondermijning
In 2021 zijn relatief veel controles uitgevoerd. Er werden maar weinig zaken aangetroffen die niet door de beugel konden. Het aantal opgelegde maatregelen is beperkt geweest. Door de controles is het zicht op het gebruik van panden verder vergroot. Om onze inwoners bewuster te maken en de meldingsbereidheid te vergroten hebben we twee campagnes uitgevoerd. De campagne Vreemd?! richtte zich op het herkennen van activiteiten en geuren die met synthetische drugs te maken hebben. Daarnaast is in district West Utrecht campagne gevoerd voor Meld Misdaad Anoniem. In het Burgerpanel van het najaar werden vragen gesteld over de veiligheid in Houten en over ondermijning in het bijzonder, om te toetsen of we de juiste dingen doen.
Veilige Wijk
In 2021 hebben we via Social Media en met een aantal campagnes inwoners geïnformeerd over maatregelen die ze konden treffen om de kans om slachtoffer te worden van bijvoorbeeld woninginbraak en autokraak te verkleinen. We hebben nieuw voorlichtingsmateriaal ontwikkeld waar we komend jaar verder mee gaan werken. Bij opvallende trends of hotspots zetten we de Pop-up campagne in met de bakfiets op locatie. Deze inzet werd in 2021 wel belemmerd door de Corona crisis.
Zorg en Veiligheid
In de afgelopen jaren is gebleken, dat een intensieve aanpak en samenwerking op dit thema gewenst en noodzakelijk is. Het komen tot een effectieve integrale en persoonsgerichte aanpak - waarbij zowel veiligheids- als zorginterventies worden ingezet – vraagt veel capaciteit. Maar, het is van belang voor alle betrokkenen. In 2021 werd het nieuwe PGA-x systeem voor betere samenwerking tussen de partners in de zorgketen en in de veiligheidsketen, intensief gebruikt en verder ingericht.
Deze intensieve samenwerking in 2021 was er op gericht, dat personen die zorg en grenzen nodig hebben, niet verder zouden afglijden, in de criminaliteit belandden of overlast veroorzaakten, We hebben (nieuwe) interventies ingezet waaronder een bestuurlijke aanpak en woningruil met buurgemeenten, inzet van buurtbemiddeling, uitvoering Wet Tijdelijk Huisverbod, nazorg van ex-gedetineerden en training van boa's/jongerenwerkers voor thema's polarisatie en radicalisering.
Fysieke veiligheid
Vanuit fysieke veiligheid heeft de focus in 2021 volledig gelegen op de coördinatie van de COVID-19 pandemie. Enerzijds door het vertalen van de landelijke maatregelen tot een lokale aanpak en anderzijds er voor zorgen dat alle inwoners, ondernemers, zorginstellingen, onderwijs, sportverenigingen, culturele instellingen en maatschappelijke instanties antwoord kregen op hun vragen. Maar ook coördinatie op de impact van de crisis in de leefomgeving in Houten, zoals voor toezicht en handhaving, vanwege de afname van het draagvlak voor het naleven van de maatregelen.
Betrokken bij de samenleving
In het programma 'Betrokken bij de samenleving' gaat het om de mate waarin en de wijze waarop het bestuur de behoeften van Houtense inwoners signaleert, onderzoekt en vertaalt naar passend beleid en hoe de (digitale) dienstverlening op een eigentijdse en persoonlijke wijze wordt uitgevoerd.
Het jaar 2021 werd beheerst door de mogelijkheden en onmogelijkheden als gevolg van corona, Dit had een groot effect op de gevoelens in alle geledingen van de samenleving. Dit is terug te vinden in de cijfers van de Monitor Sociale Kracht die voor Houten lager uitvielen, lager dan de ambities voor 2021 en soms ook lager dan voorgaande jaren.
Ten tijde van het opstellen van de begroting wisten we nog niet wat voor een jaar 2021 zou worden. We hadden nog grote ambities. Als gemeente wilden we steviger inzetten op het betrekken van inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers. En dat hebben we ook gedaan. Bij zowel het opstellen als het uitvoeren van gemeentelijk beleid spraken we af hoe we vraagstukken zouden oplossen en wie wat deed. Kenmerkende aspecten waren:
- Meer invloed geven aan maatschappelijke partners;
- Gelijkwaardigheid tussen partners;
- Relevante maatschappelijke doelen;
- Initiatieven uit de samenleving mogelijk maken;
We zouden minimaal 3 participatietrajecten oppakken, en het werden er veel meer. Daarbovenop werden voor specifieke participatietrajecten door de gemeentelijke organisatie nog eens succesvol vele extra inspraakmomenten georganiseerd. De Ruimtelijke Koers was een groot traject waarbij inwoners, ondernemers, beleggers, ontwikkelaars, onze corporatie, aan eigenaren en huurders, werden uitgenodigd om aan de slag te gaan met de ambitie om de zeer noodzakelijke woningen te realiseren. Het ging over meer dan alleen woningen, het ging over de inrichting van de gehele leefomgeving inclusief voorzieningen, mobiliteit, duurzaamheid en biodiversiteit. Naast alle gebruikelijke inspraak en participatiemomenten werden er aanvullend naast het bestuurlijke besluitvormingsproces nog eens 7 inspraakmomenten geregeld om de meer dan 100 insprekers te faciliteren. Kortom, een enorme prestatie, dat we dit allemaal mogelijk konden maken.
Desondanks was de beleving over de uitkomsten uit deze trajecten heel anders. De uitkomsten waren zeker niet voor iedereen bevredigend. De gemeente ontving bijna 400 zienswijzen op het ontwerp van de Ruimtelijke Koers. Dit heeft bij Ruimtelijke Koers geleid tot een referendum waarbij de inwoners zich uitspraken tegen het voorstel van de Ruimtelijke Koers.
Belangrijke lessen die we uit deze participatietrajecten konden leren waren dat we participatietrajecten zo vroeg als mogelijk moeten starten. Transparant aangeven waarover wel en waarover niet geparticipeerd kan worden, is daarbij erg belangrijk. Ook de terugkoppeling wat we met resultaten uit een participatieproces doen, is hierbij cruciaal.
Corona dwong ons om versneld digitale concepten uit te werken voor bijvoorbeeld het online-vergaderen en allerlei gemengde overlegvormen. Technisch was het een uitdaging om snel genoeg te ontwikkelen en te vernieuwen. Dit gold niet alleen voor de gemeente als organisatie maar ook voor onze inwoners. Voor sommigen bood dit nieuwe kansen om aangehaakt te zijn bij de plannen, maar voor anderen werd de afstand tot de overheid juist verder vergroot.
Inwoners voelden zich minder betrokken bij plannen, activiteiten en voorzieningen dan we ambieerden. We zien hiervoor een lagere (of in ieder geval niet groeiende) score in de cijfers van de Monitor Social Kracht. Ook de ruimte die gevoeld werd om ideeën en initiatieven te realiseren was klein. En de waardering voor de wijze waarop inwoners en organisaties betrokken werden door de gemeente bij totstandkoming en uitvoering beleid was zeer laag. Dat was niet de participatiesamenleving die we voor ogen hadden.
De inwoners waardeerden ook in 2021 de gemeentelijke diensten. In de Monitor Sociale Kracht zien we dan ook een redelijk stabiele waardering voor de dienstverlening, in lijn met voorgaande jaren. Juist de digitalisering van onze diensten van afgelopen periode bood ons de kans om, ondanks corona, toch te kunnen leveren. Er was al een groot aantal diensten 24/7 beschikbaar voor de inwoners en ondernemers. Dit maakte mogelijk dat we ook maatwerk konden bieden voor hen die dat nodig hadden, voor hen die niet in staat waren gebruik te maken van de digitale dienstverlening. Voor hen bleef persoonlijk bezoek aan de gemeente-ingang altijd mogelijk.
Het jaar 2021 was een intensief en interactief jaar waarin we over de gehele breedte gezien, toch goed gepresteerd hebben, al konden we niet altijd volledig invulling geven aan al onze ambities.